شرب خمر چیست؟
شرب خمر متشکل از دو واژه شرب و خمر می باشد.شرب در واقع همان نوشیدن، تزریق و تدخین می باشد و خمر مایع یا جامدی می باشد که باعث مستی می شود.شرب خمر که همان نوشیدن مشروبات الکلی می باشد می تواند با مصرف مشروبات الکلی دست ساز و صنعتی موجب مجازات شود. در قانون بیان شده است مهم نیست که مرتکب چه مقدار مشروب مصرف کرده باشد و اینکه مست بشود یا نه. مهم این است که مشروب از حالت مسکر بودن خارج نشود.
لازم به ذکر است که خالص بودن مشروب شرط اعمال حد نمی باشد و مصرف مشروبات الکلی مخلوط به شرط مسکر بودن موجب حد می باشد.
مسکر چیست؟ و سکر چه حالتی دارد؟
قبل از پرداختن به اینکه مسکر چیست یه تعریف سکر می پردازیم. سکر در واقع حالتی است که عقل انسان زایل می شودو قدرت تفکر از او گرفته شود یا در تفکر دچار ضعف شود.ماده ای که اعم از جامد و مایع می باشد و سبب سکر می شود را مسکر می نامند.
شکر مسکر بودن مواد این است که در انسان باعث سکر(زوال عقل) شود.
براساس قانون کسی قابل مجازات است که عاقل،بالغ ،قاصد و مختار باشد در خصوص مصرف کننده مشروبات هم وضع به همین صورت است و در صورت نداشتن شرایط مسئولیت کیفری مرتکب حد زده نمی شود این مطلب در قانون مجازات اسلامی مورد توجه قرار گرفته است براین اساس «حد مسكر بر كسی ثابت می‌شود كه بالغ و عاقل و مختار و آگاه به مسكر بودن و حرام بودن آن باشد.»
- در صورتی كه شراب خورده مدعی جهل به حكم یا موضوع باشد و صحت دعوای وی محتمل باشد محكوم به حد نخواهد شد.
- هر گاه كسی بداند كه خوردن شراب حرام است و آن را بخورد محكوم به حد خواهد شد گر چه نداند كه خوردن آن موجب حد می‌شود.
اثبات جرم شرب خمر
ادله اثبات جرائم در قانون برای همه جرایم یکی می باشد و ذکر آن در قسمت حدود به این معنا نیست که در سایر جرایم نتوان به این ادله استناد کرد.در خصوص شرب خمر ادله اثبات از قرار ذیل است:
1 . اقرار:اقرار مهم ترین دلیل برای اثبات جرم است و در صورت وجود این دلیل قاضی براساس آن حکم خواهد داد زیرا در اقرار فر د به ارتکاب عمل توسط خود اعتراف می کند و چه دلیلی محکم تر از این؟!
ماده 164 قانون مجازات اسلامی در خصوص تعریف اقرار بین می دارد: اخبار شخصی به ارتکاب جرم از جانب خود است.اقرار می تواند در قالب نوشتن،گفتار و یا حتی اشاره صورت بگیرد.آنچه در اقرار مهم می باشد روشن بودن آن و دوری از ابهام،شرط و تعلیق می باشد.
برای اینکه اقرار مصرف کننده مشروب الکلی مورد توجه قاضی قرار گرفته و براساس آن حد بر مرتکب جاری شود باید اقرار کننده عاقل،بالغ،قاصد و مختار باشد و آگاه به حکم و موضوع باشد در غیر این صورت حد بر مقر اجرا نخواهد شد. در رأی اصراری شماره 14 مورخ 5/8/1377 هیأت عمومی دیوان عالی کشور جهل حکم را نسبت به موضوع مورد پذیرش قرار داده است.
نکته:اگر اقرار تحت اکراه و شکنجه و یا اذیت و آزار روحی و یا جسمی به دست آمده باشد فاقد ارزش و اعتبار است و دادگاه مکلف است از متهم تحقیق مجدد کند.
2 . شهادت:باتوجه به این شرب خمر ازجمله مسائل مالی نمی باشد برای اینکه به اثبات برسد نیاز هست که دو مرد عادل به خوردن شراب توسط دیگری شهادت بدهند.
نکته:شهادت یه مرد برای قاضی در صورتی قابل بررسی است که معنبر بوده و دارای حجیت باشد.
3 . علم قاضی:در قانون به صراحت از علم قاضی به عنوان دلیلی جهت اثبات جرم شرب خمر یاد نشده است اما از اطلاق قانون مجازات اسلامی می توان اینگونه برداشت کرد که علم قاضی مختص جرم خاصی نبوده و در جرم شرب خمر هم کاربرد دارد.
شرایط شاهد شرعی در زمان ادای شهادت جرم شرب خمر
قانون مجازات اسلامی در ماده 177 شرایط شاهد را در زمان ادای شهادت از قرار ذیل بیان کرده است:
- بلوغ:شاهد می بایست بالغ باشد یعنی ضغیر نباشد.
- عقل:شاهد عاقل بوده و مجنون نباشد.
- ایمان :شاهد مسلمان باشد.
- عدالت:شاهد گناه کبیره مرتکب نشده و بر صغیره نیز اصرار نورزد.
- طهارت مولد :شاهد حلال زاده باشد و از طریق زنا و روابط نامشروع متولد نشده باشد.
- ذینفع نبودن در موضوع
- نداشتن خصومت با طرفین‌یا‌یکی از آنها
- عدم اشتغال به تکدی و ولگرد نبودن:کسی که گدایی می کند و وسیله معاش مشخص ندارد شهادتش مقبول نیست.
شرب خمر در قانون مجازات اسلامی
برای اینکه عملی جرم باشد می بایست در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد باتوجه به اینکه در خصوص شرب خمر مجازات حد تعیین شده است بنابراین مصرف شرب خمر جرم می باشد.درماده 264 قانون مجازات اسلامی مجازات شرب خمر بیان شده است براین اساس: مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین آن کم باشد‌یا زیاد، جامد باشد‌یا مایع، مست کند‌یا نکند، خالص باشد‌یا مخلوط به‌گونه‌ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است.
برای مشاوره با بهترین وکلا پایه یک دادگستری در خصوص جرم شرب خمر میتوانید از طریق داداپ، بهترین وکیل کیفری را برای مشاوره انتخاب کنید
حکم و مجازات شرب خمر
مجازات شرب خمر برای مسلمانان و غیر مسلمانان در حالت تظاهر به مصرف 80 ضربه شلاق حدی می باشد.شلاق حدی در مقابل شلاق تعزیری قرار می گیرد.شلاق حدی در شرع مقدس اسلام و توسط شارع میزان و کیفیتش به درستی مشخص شده است و قاضی در ان دخل و تصرفی ندارد.
در فقه شیعه صرفا خوردن شراب را موجب حد دانسته اند در حالی که در قانون مجازات اسلامی دایره اعمال حد شرب خمر گسترده تر شده و تزریق و تدخین را نیز شامل شده است این مهم در ماده 264 قانون مجازات اسلامی بیان شده است براین اساس :مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین آن کم باشد‌یا زیاد، جامد باشد‌یا مایع، مست کند‌یا نکند، خالص باشد‌یا مخلوط به‌گونه‌ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است.
نکته: در خصوص شرب خمر مثل سایر حدود قاعده درء جاری می باشد و در موارد شک و شبهه حد جاری نمی شود .
نکته::هرکس متجاهراً و به نحو علنی در اماکن و معابر و مجامع عمومی مشروبات الکلی استعمال نماید، علاوه بر اجرای حد شرعی شرب خمر به دو تا شش ماه حبس تعزیری محکوم می‌شود.
مجازات شرب خمر برای افراد مسلمان چیست؟
براساس ماده 264 تا 266 قانون مجازات اسلامی: مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق کردن و تدخین آن کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به گونه ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند موجب حد است. حد مصرف مسکر 80 ضربه شلاق است. این مجازات بر غیرمسلمانان تا زمانی که در حالت سکر در انظار عمومی ظاهر نشوند اعمال نمی گردد.
اگر این جرم در اماکن و انظار عمومی صورت گیرد بر اساس ماده 835 قانون مجازات اسلامی شخص علاوه بر کیفر عمل مجرمانه به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا 76 ضربه شلاق محکوم می‌گردد.
نکته: حد یعنی نوع، میزان و کیفیت اجرای مجازات در شرع تعریف شده و قابل تغییر نیست.
مجازات شرب خمر برای پیروان سایر ادیان چیست؟
غیر مسلمان طبق دین خود عمل کرده و در صورتی که در دین آنها مصرف مسکر حرام نبوده و قابل مجازات نباشد مجازات نخواهند شد مگر اینکه تظاهر کنند که این مهم در ماده 266 بیان شده است :غیرمسلمان تنها در صورت مصرف مسکر به صورت علنی ،محکوم به حد می‌شود.
قانون اساسی نیز به این مهم صحه گذاشته است و افراد را تابع دین خود دانسته است.براساس اصل 13 قانون اساسی :ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت های دینی شناخته میشوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند.
نکته:اگر غیر مسلمان علنا مصرف شرب خمر نکند اما در حالت مستی در انظار ظاهر شود نیز از باب تظاهر به فعل حرام مجازات خواهد شدبراساس تبصره ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی :اگر مصرف مسکر توسط غیرمسلمان علنی نباشد؛ لکن مرتکب در حال مستی در معابر یا اماکن عمومی ظاهر شود به مجازات مقرر برای تظاهر به عمل حرام محکوم می‌گردد.
حکم مصرف موادی غیر از شراب از قبیل قرص های روان گردان، مواد مخدر و ... چیست؟
در قانون مجازات اسلامی در خصوص مصرف مواد روان گردان و مواد مخدر سخنی به میان نیامده است و شایذ بتوان به دلبل عدم ذکر این موارد در قانون و قاعده تفسیر به نفع متهم و اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها گفت که مصرف این مواد جرم نبوده و مجازات ندارد. البته لازم به ذکر است که در قانون مبارزه با مواد مخدر در خصوص مصرف مواد مخدر بیان شده است که برای بار اول به مصرف کننده تذکر داده شده که ترک نموده و خود را به مراکز ترک اعتیاد معرفی کند و در صورت تکرار و عدم معرفی تدابیری اندیشیده شده است.
بیشتر بخوانید: مجازات جرم مواد مخدر تریاک، هروئین و شیشه
رانندگی در حال مستی و حکم آن
براساس ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی:
انجام رانندگی در حالت مستی مصداق یکی از تخلفات رانندگی می‌باشد که منجر به توقیف وسیله نقلیه به مدت حداقل 21 روز، جریمه نقدی و ضبط گواهینامه رانندگی به مدت 6 ماه می‌گردد.
همچنین اگر تصادفی صورت گیرد و منجر به جراحت یا قتل گردد، مجازات تشدید می‌گردد. به عبارتی مستی یکی از کیفیات مشدده جرایم می‌باشد و علاوه برآن دادگاه می تواند مرتکب را 1تا 5سال از تصدی وسایل نقلیه ممنوع کند .
نکته:ارتکاب جرم در حال مستی براساس قانون رافع مسئولیت کیفری نمی باشد مگر اینکه مرتکب به کلی مسلوب الاختیار شده باشد.
مجازات جرم شرب خمر در انظار و اماکن عمومی
در صورتی که فرد در اماکن و انظار عمومی به مصرف خمر مبادرت کند علاوه بر حد از باب تظاهر به فعل حرام نیز تعزیر خواهد شد.این مطلب در ماده 835 قانون مجازات اسلامی مورد توجه قرار گرفته است بر این اساس :هرکس علنا در انظار و اماکن عمومی‌و معابر تظاهر به عمل حرامی‌نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه‌یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد.
همچنین براساس ماده 701 قانون مجازات اسلامی:هرکس متجاهراً و به نحو علنی در اماکن و معابر و مجامع عمومی مشروبات الکلی استعمال نماید، علاوه بر اجرای حد شرعی شرب خمر به دو تا شش ماه حبس تعزیری محکوم می‌شود.
نحوه اجرای مجازات شرب خمر
هدف از اجرای جرم بازدارندگی می باشد به این معنا که مرتکب نادم شده و مجدد به ارتکاب جرم روی نیاورد بنابراین برای اینکه در خصوص مصرف کننده شراب بتوان به اصلاح دست پیدا کرد می بایست اجرای حد در زمان افاقه مرتکب انجام شود و مرتکب از مستی خارج شده باشد تا شدت ضربات را احساس کند.
قانون برای کیفیت اجرای حد شرابخواری میان زن و مرد استثنایی قائل نشده و پس از اثبات جرم، این حکم صادر خواهد شد. مرد در حالت عریان و ایستاده تازیانه خواهد خورد و زن را ملبس و به صورت نشسته تازیانه می‌زنند. البته تازیانه را نباید به سر و صورت و عورت محکوم زد.
حتما واژه شراب به گوش شما خورده است و می دانید در صورتی که به مصرف ان مبادرت نمایید مجازات خواهید شد .شرب خمر که همان مصرف مشروبات الکلی می باشد شامل مصرف شرابی است که از انگور،جو،کشمش ،خرما و گندم گرفته می شود .در قانون بیان شده است که مصرف شراب و آب جو حتی اگر باعث مستی نشود حرام بوده و مجازات آن حد(شلاق) می باشد .حدود از جمله مجازات هایی هستند که میزان و کیفیت و نوع ان در شرع مقدس اسلام مشخص شده است و مرجع قضایی دخل و تصرفی در کاهش و افزایش آنها ندارد.لازم به ذکر است که مجازات شلاق حدی در خصوص شرب خمر برای مسلمانان صدق می کند و اگر غیرمسلمان مبادرت به مصرف شرب خمر کند حد بر او جاری نمی شود و تنها در صورتی که به صورت علنی مبادرت به شرب خمر کند مجازات می شود.
در خصوص افرادی که در انظار عمومی مبادرت به شرب خمر نمی کنند ولی بعد از شرب خمر در انظار عمومی حاضر شده باید گفت این افراد از حیث تظاهر به فعل حرام قابل مجازات هستند.
تنظیم اظهارنامه
مشاوره حقوقی حضوری