جرم کودک آزاری و مجازات آن

کودک یا همان صغیر به افرادی اطلاق می شود که به سن بلوغ نرسیده باشند البته در کنار مفهوم حقوقی کودک ،مفهوم روان شناسی از تعریف کودک نیز وجود دارد. قانون حمایت از کودکان و نوجوانان کلیه اشخاص زیر 18 سال را تحت حمایت قرار داده است.کودک آزاری پدیده ای نوپا نمی باشد و اذیت و آزار کودکان به عنوان موجو داتی بی گناه و بی پناه سابقه ای دیرینه دارد.تربیت کودک با آزار و اذیت او متفاوت می باشد و نباید تربیت کودک بهانه ای شود که کودکان معصوم مورد آزارهای مختلف و بهره کشی قرار بگیرند.کودک آزاری مفهومی وسیع دارد که علاوه بر جنبه جسمی،جنبه روانی وبهره کشی از کودکان را نیز در بر می گیرد.قانونگذار به دلیل آثار مخربی که کودک آزاری بر جسم و روح کودکان دارد  و همچنین در آینده ممکن است تاثیرات مخربی بر شخصیت کوکان آزار دیده داشته باشد ،کودک آزاری را جرم انگاری کرده است ،بنابراین مرتکبین کودک آزاری به مجازات مقرر قانونی محکوم می شوند.البته لازم به ذکر است که هر نوع تنبهی را نمی توان تحت عنوان کودک آزاری قلمداد کرد و تنبیهات خفیف جهت تربیت و اصلاح کودکان براساس قانون مجازات اسلامی خروج موضوعی دارند.

کودک آزاری چیست؟

کودک آزاری هر نوع فعل یا ترک فعلی می باشد که توسط والدین کودک یا دیگران انجام می شود و به این وسیله جسم و روان کودک لطمه می بیند .بنابراین کودک آزاری با ترک فعل نیز محقق می شود مثل اینکه والدین فرزند خود را گرسنه نگه داشته و به او غذا ندهند.
کودک آزاری به عنوان جرمی خاص در قانون مشخص نشده بود تا اینکه قانون حمایت از کودکان و نوجوانان که برگرفته از پیمان نامه حقوق کودک بود تصویب شد.براساس این قانون کلیه اشخاص زیر 18 سال شمسی کودک و نوجوان تلقی می شوند و مشمول حمایت این قانون می باشند.براساس این قانون: «کودک آزاری زمانی اتفاق می‌افتد که هر گونه فعل و یا ترک فعل قابل اجتناب، سلامت جسمی، روانی و عاطفی کودک را تحت تأثیر قرار دهد». 
سازمان بهداشت جهانی نیز کودک آزاری را اینگونه تعریف کرده است: هر گونه بدرفتاری فیزیکی و یا عاطفی، سوءاستفاده جنسی، غفلت یا رفتار همراه با بی‌توجهی یا استثمار تجاری یا سایر انواع استثمار، که منجر به آسیب واقعی یا احتمالی به سلامت، بقاء، رشد یا کرامت کودک در زمینه‌ی روابط یا مسئولیت، اعتماد یا قدرت شود.
ایران در اسفندماه 1372 پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک را پذیرفت. شرط اصلی برای اجرای صحیح این پیمان‌نامه، آشنایی همه‌ی افراد جامعه، به‌خصوص مقامات و مسئولان مربوط به امور کودکان، والدین، سرپرستان کودکان و همچنین خود او با این پیمان‌نامه است. 
نکته:کودک آزاری صرفا قابل پیگیری توسط اولیاء طفل نمی باشد چه بسا خود والدین نسبت به کودک آزاری اقدام نمده باشند بنابراین هرکسی از وقوع این جرم مطلع شود می تواند نسبت به اعلام این جرم اقدام نماید .علاوه بر اعلام ،سازمان های حمایتی می توانند پیگیری این جرم را نیز بر عهده بگیرند.

انواع کودک آزاری

مهم نیست که کودک آزاری به چه نوعی انجام شود تا شایسته مجازات باشد آنچه مهم است و اهمیت دارد آزار و اذیت موجودی است که مورد حمایت قانون می باشد. از گفته های ماقبل می توان اینگونه نتیجه گرفته که کودک آزاری دارای انواع مختلفی می باشد که ازجمله آنها می توان به آزار جسمی،جنسی و روانی اشاره نمود.وقتی بحث از کودک آزاری جسمی پیش می آید که تن و جسم کودک مورد صدمه قرار گرفته باشد و آزاردهنده ضربه و خراشی را به کودک وارد کرده باشد،اما در کودک آزاری جنسی عزت نفس و حیثیت  کودک خدشه دار می شود هرچند ممکن است که در کنار آزار جنسی،صدمات جسمی و روحی نیز به کودک وارد شود.در ادامه مثال هایی چند از انواع کودک آزاری را بیان می کنیم:

1-کودک آزاری جسمی:ضرب و شتم

2-کودک آزاری جنسی:استفاده از کودک جهت تحریک جنسی،تهدید و اجبار کودک به رابطه جنسی،نمایش تصاویر مستهجن برای کودک،تقبیل و مضاجعه با کودک،تفخیذ

3-کودک آزاری روحی:تحقیر کردن کودک،توهین ،ترساندن های غیرمتعارف،حبس کردن و برخوردهای خشونت آمیز

علت کودک آزاری

علل کودک آزاری متفاوت بوده و ریشه در مسائل اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی و... دارد.
به طور خلاصه می توان  عوامل مربوط به کودک آزاری را می توان به سه گروه عمده تقسیم نمود:

• علل مربوط به کودک:پرجنب و جوش بودن کودک،معلول بون کودک،سازی ناپذیر بودن کودک و کم سن بودن یا بزرگ تر بودن نسبت به سایر فرزندان از جمله عللی می باشد که می تواند عامل آزار در چنین کودکانی باشد.
• علل مربوط به والدین:عدم آموزش والدین و همچنین ناآگاهی آنها نسبت به حدود تربیت و تنبیه،عدم آگاهی والدین از نیازهای کودکان ،سرکوب کردن نیازهای کودکان ،تقلید از شیوه های تربیتی قدیمی نامتناسب با زمان و شخصیت کودک،عقده های والدین از دوران کودکی و همچنین تصمیم گیری آنی والدین بدون توجه به عواقب آن را می توان از جمله علل کودک آزاری توسط والدین قلمداد کرد.
• علل محیطی و اجتماعی: خانواده های با محرومیتهای اجتماعی،طرد شده از اقوام و اجتماع،خانواده های پرجمعیت و شلوغ،پرمشکل و ناسازگارصنعتی شدن جوامع، فشارهای اقتصادی، سیاسی ، بیکاری و تورم،وجود قوانین مبنی بر مجاز شمردن تنبیه بدنی جهت تربیت و ایجاد نظم، فقدان حمایتهای اجتماعی لازم از کودکان را می توان ازجمله علل کودک آزاری اجتماعی و محیطی برشمرد.

مصادیق جرم کودک آزاری

کودک آزاری دارای مصادیق گسترده ای می باشد و هر اقدامی که به روح و جسم کودک صدمه وارد کند می توان در دایره این مصادیق قرار بگیرد قانون حمایت خانواده نیز  در مواد مختلف به مصادیقی از آزار پرداخته است . مصادیق کودک آزاری از قرار ذیل می باشد:

• بهره کشی اقتصادی از کودک
• معامله کودک یا معامله اعضای بدن کودک
• به کارگیری کودک یا وادارکردن کودک به فعالیت های جنسی
• مانعیت از تحصیل یا فراهم نکردن ابزار و امکانات تحصیل
• ضرب و شتم کودک
• آزار جنسی یا سوءاستفاده جنسی
• بهره کشی جنسی 
• در دسترس قراردادن یا فروش مواد مخدر به کودک
• تحقیر کودک یا توهین به او
• حبس کودک
• طرد کودک 
• عدم توجه به نیازهای بهداشتی و تغذیه ای کودک
• و...

ارکان جرم کودک آزاری

جرم کودک آزاری به مانند سایر جرائم دارای سه عنصر قانونی،مادی و روانی می باشد که در ادامه به شرح هریک خواهیم پرداخت:

1. عنصر قانونی:عنصر قانونی جرم کودک آزاری مواد مختلف قانون حمایت از کودکان و نوجوان مصوب سال 99 می باشد.
2. عنصر مادی:عنصر مادی این جرم شامل فعل یا ترک فعل می باشد.با توجه به مواد این قانون می توان استنباط کرد که  جرائم این قانون مقید به نتیجه باشند و صرف انجام بدون تحقق نتایج قانونی قابل مجازات نباشد
3. عنصر روانی:جرائم مندرج در قانون حمایت کودکان و نوجوانان نیاز به سوءنیت عام دارد ولی سوءنیت خاص نیاز ندارد.

________________________________________________________________________________

جهت مشاور حقوقی آنلاین از اپلیکیشن داداپ همین حالا اقدام کنید!

________________________________________________________________________________

قوانین مربوط به کودک آزاری در ایران

کودک آزاری از جمله جرایمی می باشد که قانون گذار در سال1381 برای نخستین بار به جرم انگاری آن پرداخته است تا قبل از آن کودک ازاری فقط توسط والدین قابل شکایت بود و از جمله جرایم خصوصی بود اما بعد از تصویب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان در سال 1381 این جرم در شمول جرایم عمومی قرار گرفت که هر شخص می تواند از کودک آزاری شکایت کند.
قانون گذار در سال 1399 این قانون را ملغی نمود و قانون حمایت از اطفال و نوجوانان را تصویب نمود که در بند الف ماده 1 از فصل اول این قانون آمده است طفل شامل هر فرد که به سن بلوغ شرعی نرسیده است را میشود علاوه برآن در بند ب همین ماده آمده است که نوجوان شامل هر فرد زیر 18 سال کامل شمسی که به سن بلوغ شرعی رسیده است میشود. در این اینکه این قانون از چه کودکانی حمایت میکند قانون گذار در ماده 2 به صراحت بیان میکند این قانون مشمول تمام افراد که به سن 18 سال تمام شمسی نرسیده اند میباشد

اثبات جرم کودک آزاری

اثبات جرم کودک آزاری می تواند به طرقی از قبیل اقرار ،شهادت شهود و مطلعین،گزارش پزشکی قانونی،اظهارات کودک و... صورت بگیرد.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم کودک آزاری

کودک آزاری از جمله جرائم عمومی است که شکایت از آن احتیاج به شاکی خصوصی ندارد و می تواند توسط هر فرد، ارگان یا نهادی پیگیری شود. لذا افراد می­توانند به صورت خصوصی این مورد را گزارش و از آن شکایت کنند و به کلانتری­ها گزارش کنند.
همچنین اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی نیز یکی از نهادهایی است که پیگیر چنین جرائمی است و می توان با تماس و گزارش دادن به این نهاد و مطلع کردنشان، نسبت به برخورد با جرم صورت گرفته، موجبات جلوگیری از این اتفاقات را فراهم آورد.
از این رو قابل تقدیر است اگر جامعه به مفاسد پیرامون خود اهمیت داده و شهروندان موارد کودک آزاری توسط مجرمین را گزارش نمایند. لازم به ذکر است که شکایت کودک آزاری شامل آزار کودکانی که بی­شناسنامه هستند هم می شود. نتیجتا سوء استفاده از کودکان کار و آزار آن ها نیز می­تواند مصداق کودک آزاری باشد و مجازات برای خاطیان به همراه داشته باشد.اخیراً قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب23/2/99 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است که در آن طفل را هر فردی که به سن بلوغ شرعی نرسیده باشد می داند و تمام افرادی که به سن هجده سال تمام شمسی نرسیده اند را مشمول این قانون نموده است و مطابق ماده 4 آن دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان قوه قضائیه به منظور ایجاد زمینه های همکاری با سایر نهادها، تهیه گزارش های موردی یا ادواری در حوزه قضائی هر استان تحت نظر رئیس کل آن حوزه تشکیل مستقر شده است. بند الف ماده 30 و ماده 31 قانون مذکور تصریح نموده که با تقاضای طفل و نوجوان بعنوان شاکی خصوصی در جرم عمومی اقدام می گردد.ماده 38 تصریح نموده که والدین ، سرپرست قانونی و وکیل پایه یک دادگستری طفل و نوجوان حق حضور در جلسات دادرسی و ارائه نظر را دارند.

مجازات جرم کودک آزاری

کودک آزاری براساس قانون جرم بوده و مرتکبین آزار کودکان با توجه به نوع آزاری که انجام می دهند مجازات های مختلفی را متحمل می شوند.در ادامه به مجازات این جرم در قوانین ایران و سپس در قوانین بین المللی خواهیم پرداخت.

مجازات کودک آزاری در قوانین ایران

قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مجازات مرتکبین کودک آزاری را طی مواد مختلف به این شرح بیان کرده است :

• براساس ماده 7 این قانون:در صورتی که والدین کودک مانع از تحصیل کووک شوند یا شرایط و امکان تحصیل را برای کودک فراهم نکنند به جزای نقدی درجه 7 محکوم خواهند شد.همچنین در تبصره ماده 7 این گونه بیان شده است که هرگاه محکوم علیه پس از ابلاغ حکم قطعی از انجام تکلیف مقرر در مهلت تعیین شده از طرف دادگاه خودداری کند یا پس از اجرای حکم دوباره طفل و نوجوان را از تحصیل باز دارد به جزای نقدی درجه شش محکوم میشود.
• براساس ماده 8 این قانون هرکس با تهدید، ترغیب یا تشویق موجب فرار طفل یا نوجوان از خانه یا مدرسه یا ترک تحصیل وی بشود به مجازات درجه 6 محکوم می شود.
• براساس ماده 9 این قانون:اگر در اثر بی توجهی و سهل انگاری اشخاصی غیر از والدین کودک فوت کند،مرتکب به حبس درجه 5 محکوم می شود و اگر صدمات دیگری به کودک وارد شود حسب مورد حبس درجه 6 تا 8 در حق مرتکب اعمال می شود.

تبصره این ماده بیان داشته است که اگر بی توجهی و غفلت والیدن منجر به چنین نتایجی شود حسب مورد به مجازات تا حداقل مندرج در بندهای فوق محکوم می شوند.

• براساس ماده 10 این قانون:آزار جنسی به طفل و نوجوان را بر حسب نوع آزار در 9 بند تقسیم کرده است و برحسب نوع آزارجنسی مجازات درجه 6 و7 و 8و5 و حداکثر مجازات را در نظر گرفته است .
• براساس ماده 11 این قانون:معامله کودک را مشمول حبس درجه 5 قرار داده است و اگر از کودک برای اعمال مجرمانه استفاده شده باشد مرتکب را مشمول حبس درجه 4 قرار داده است.
• براساس ماده 12 و 13 این قانون:قاچاق طفل ویا قاچاق اعضای او حبس درجه 3 را درپی خواهد داشت.
• براساس ماده 14 این قانون:در صورتی که مرتکب موجبات خودکشی طفل را فراهم کند اگر عمل او مجازات حد یا قصاص را در پی نداشته باشد ،علاوه بر پرداخت دیه به مجازات های بند الف تا پ این ماده بر حسب نوع آسیب محکوم خواهد شد.
• براساس ماده 15 این قانون:بهره کشی اقتصادی از کودک حبس درجه 6را در پی خواهد داشت.
• براساس ماده 16 این قانون:در اختیار قراردادن یا فروش  مواد دخانی به کودک یا به واسطه آنها موجب جزای نقدی درجه 8 خواهد شد.
• براساس ماده 19 این قانون: افشای اسرار ،هویت واطلاعات طفل در صورتی که طفل را در وضعیت مخاطره آمیز قرار دهد مجازات درجه 6در نظر گرفته شده  است.

بیشتر بخوانید: نحوه شکایت از قاضی 

مجازات کودک آزاری در قوانین بین المللی

براساس قانون آمریکا کودک آزاری جرمی سنگین می باشد و دادگاه می تواند برای مرتکبین آن تا حبس ابد را تعیین کند و در صورتی که بزه دیده  جنسی کمتر از 12 سال داشته باشد مرتکب محکوم به مرگ می شود.در آلمان کودک آزار جنسی که بیش از 25 سال داشته باشد با نظر گروه پزشکی عقیم خواهد شد. 
سخن پایانی
والدین نمی بایست به بهانه تربیت فرزندان هر نوع اقدام خلافی را علیه آنها انجام دهند زیرا این اعمال کودک آزاری محسوب می شود و از آنجا که این جرم  نیاز به شاکی خصوصی ندارد و هرکسی می تواند نسبت به وقوع این جرم اقدام نماید و پیگیری این جرائم علاوه بر اولیاء طفل می تواند توسط سازمان های حمایتی نیز صورت بگیرد.کودک آزاری صرفا به معنای صدمات جسمی نمی باشد و هرعملی که روح و جسم کودک لطمه وارد کند داخل در حیطه کود آزاری می باشد.