نحوه رسیدگی به جرایم پزشکی

طبق قانون مجازات اسلامی برای اینکه پزشکی در مقابل بیمار دارای مسئولیت باشد می بایست در انجام عمل خود دچار قصور یا تقصیر گردد، زیرا با توجه به قانون در صورتی که پزشکی از بیمار خود اذن گرفته و بنابر تعبیری برائت حاصل کند اگر دچار قصور و تقصیر نشود مسئولیت نخواهد داشت.
نکته ای که در اینجا می توان بیان کرد این است که همیشه نیاز به اذن بیمار یا ولی او جهت رفع مسئولیت از پزشک نمی باشد و در موارد ضرورت پزشک نیاز به اذن ندارد(قصور در اینجا به معنای کوتاهی و انحراف از اصول و استانداردهای مورد تایید نظام پزشکی می باشد).
 برای تحمیل مسئولیت ناشی از آسیب یا ضایعه جسمانی بر پزشک، اثبات قصور و تقصیر لازم می باشد و به دلیل فنی بودن ابعاد دعاوی پزشکی، مدعی برای اثبات ادعای خود نیازمند تایید نظریه کارشناس متخصص در این زمینه می باشد.
   قبل از پرداختن به انواع جرایم پزشکی می بایست به این نکته اشاره کرد که برای اینکه فعل یا ترک فعلی مورد بازخواست قرار گیرد می بایست در قانون جرم تلقی گردد و جرم نیز به رفتاری اطلاق می شود که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است و همانطور که می دانیم مجازات های قانونی عبارت از حدود،قصاص،دیات،تعزیرات می باشد و اگر برای عمل ممنوعی این نوع واکنش ها در قانون پیش بینی نشده باشد و فقط به عکس العمل هایی چون توبیخ،درج در پرونده،تعلیق و ابطال بسنده گردیده باشد، عمل ممنوعه مذکور تخلف تلقی می گردد.

جرائم پزشکی کدام است؟

در قانون مجازات اسلامی طی مواد مختلفی به جرائم پزشکی اشاره شده است که در ادامه هریک را شرح می دهیم:

      1. آسیب به بیمار:

   ماده 495 قانون مجازات اسلامی در این باره بیان می دارد که هر گاه پزشک در معالجاتی که انجام می دهد موجب تلف یا صدمه بدنی گردد، ضامن دیه است مگر آنکه عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا این که قبل از معالجه برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیری هم نشود و چنانچه اخذ برائت از مریض به دلیل نا بالغ یا مجنون بودن او معتبر نباشد، یا تحصیل برائت از او به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد برائت از ولی مریض تحصیل می شود.براساس این ماده اگر از جانب پزشک  تقصیری حاصل شود پزشک ضامن می باشد هرچند که از بیمار برائت حاصل کرده باشد.

      2. آسیب به بیمار براساس دستور پزشک:

ماده 496 قانون مجازات اسلامی در این باره بیان می دارد که پزشک در معالجاتی که دستور آن را به مریض یا پرستار و مانند آن صادر می نماید در صورت تلف یا صدمه بدنی ضامن است.

نکته: اگر فردی که طبق دستور پزشک عمل می کند، بداند که دستور پزشک در این خصوص اشتباه بوده و منجر به صدمه و آسیب می شود و با این حال آن را انجام دهد در این حالت پزشک ضامن نمی باشد.

      3. افشای اسرار بیمار در غیر موارد قانونی:

ماده 648 قانون مجازات اسلامی در این خصوص بیان می دارد که اگر پزشک در غیر موارد قانونی اسرار بیماران را فاش کند مجازات خواهد شد.

       4. سقط جنین توسط پزشک یا فراهم کردن وسایل توسط او برای سقط:

اگر پزشکی جنینی را سقط کند و یا وسایل سقط جنین را فراهم کند براساس ماده 624 قانون مجازات اسلامی مجرم شناخته شده و مجازات می شود.
نکته: جرم موضوع این ماده مطلق بوده و برای قابل مجازات بودن پزشک نیازمند حصول نتیجه مجرمانه نیست.
       5. صادر کردن گواهی خلاف واقعیت:
در ماده 539 قانون مجازات اسلامی در این خصوص بیان شده است که هر گاه طبیب تصدیق نامه برخلاف واقع درباره شخصی برای معافیت از خدمت در ادارات رسمی یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به مراجع قضایی بدهد مجازات خواهد شد. در ادامه ماده بیان شده که اگر به این واسطه وجهی دریافت کند به مجازات رشوه گیرنده محکوم می شود.
نکاتی که در خصوص این ماده وجود دارد این است که:

• صادر کننده گواهی حتما باید پزشک باشد.
• گواهی برای ارائه به مراجع رسمی باشد.
• جعل توسط دیگری مشمول این ماده نیست.

      6. تاسیس موسسات پزشکی غیرمجاز:
در ماده 3 قانون مربوط به مقررات دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب سال 1334 به این جرم توسط پزشکان اشاره شده است.

تفاوت بین تخلفات و جرایم پزشکی

   در هر شغلی یک سری اصول و مقررات وجود دارد که افراد شاغل در آن حوزه مکلف به رعایت آنها می باشند و در صورت عدول و سرپیچی از آنها متخلف شناخته شده و مسئول می باشند که از آنها تحت عنوان تخلف یاد می شود.اما جرائم برخلاف تخلف در محدوده قوانین اصلی می باشند و در واقع فعل یا ترک فعلی هستند که قانون گذار برای آنها مجازات وضع کرده است.
بنابراین تخلف برخلاف جرائم در قانون وارد نشده و در واقع مقررات داخلی اصناف و مشاغل خاصی می باشند و در اینجا تخلف پزشکی سرپیچی از اصول و مقرراتی است که برای رعایت سلامت پزشک و بیمار در نظر گرفته شده است.

مراحل شکایت از پزشک به چه صورت است؟

• تنظیم شکایت نامه
• ثبت شکایت در دفاتر خدمات قضایی
• ارائه مستندات و ادای توضیحات توسط شاکی
• رسیدگی در داسرای ویژه رسیدگی به امور پزشکی،بهداشتی و داروئی
• صدور کیفر خواست
• رسیدگی بدوی در دادگاه و صدور رای

نحوه رسیدگی به جرایم پزشکی پس از ثبت شکایت

درصورتی که پزشکی دچار قصور و تقصیر شود و از این بابت فردی صدمه ای دیده باشد، خود فرد یا اولیای او می توانند بسته به اینکه عمل پزشک تخلف بوده یا اینکه جرم باشد پیگیری لازم را به عمل آورند. همانطورکه در قسمت بالا اشاره شد در صورت ارتکاب جرم توسط پزشک می بایست شروع به رسیدگی را از طریق دادسرای ویژه انجام داد البته قبل از آن می بایست اقدام به تنظیم و ثبت شکایت نمود و پس از اینکه در این مرحله کارشناسان مربوط ادعای مدعی را تصدیق نمودند و آخرین دفاعیات پزشک نیز شنیده شد، در صورت احراز مجرمیت ادامه رسیدگی با صدور کیفرخواست در دادگاه صورت می گیرد. همچنین در صورت تخلف پزشک از طریق سازمان نظام پزشکی می توان اقدام نمود و چه بسا از این طریق پروانه پزشک تعلیق یا ابطال گردد.

 مراجع رسیدگی به جرایم پزشکی

جهت رسیدگی به جرایم پزشکی، مراجع مختلفی دخیل می باشند که در ذیل به سه مورد به صورت مختصر پرداخته می شود:

• دادگاه های عمومی

دادگاه های عمومی صلاحیت رسیدگی به امور کیفری و حقوقی را دارند، پس در واقع هرگونه عملی که از جانب پزشک رخ دهد و جنبه حقوقی و کیفری داشته باشد قابل طرح و پیگیری در این دادگاه ها می باشد.

لازم به ذکر است با توجه به اینکه در خصوص جرائم شروع به رسیدگی از دادسرا شروع می شود در مورد جرائم پزشکی نیز شروع از دادسرا بوده اما با توجه به تخصصی بودن مسائل پزشکی دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم پزشکی و دارویی وجود دارد.

• دادگاه انقلاب

براساس قانون مربوط به مقررات پزشکی و دارویی و مواد خوراکی و آشامیدنی موارد زیر در صلاحیت دادگاه انقلاب می باشد:

1. خودداری از ارائه خدمات پزشکی
2. دخالت در امور پزشکی و دارویی
3. واگذاری موسسه پزشکی به غیر

• سازمان نظام پزشکی

این سازمان به شکایات ناشی از تخلفات حرفه ای شاغلین حرفه پزشکی در موارد زیر رسیدگی می کند:

1. شکایت شاکی یا نماینده قانونی وی
2. تخلفات مشهود
3. موارد ارجاعی از طرف هیئت بدوی انتظامی نظام پزشکی
4. و...

قوانین مربوط به جرایم پزشکی

1. قانون مربوط به مقررات پزشکی، دارویی، مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1334
2. قانون مجازات اسلامی 
3. عدم رعایت طرح جلوگیری از شیوع بیماری های آمیزشی مصوب 1320

مشاوره با وکیل جرایم پزشکی به صورت تلفنی، حضوری و آنلاین در داداپ 

باتوجه اینکه افراد در زندگی مدرن جدید به دلیل مشغله های کاری امکان مراجعه حضوری برایشان مقدور نمی باشد و از طرفی مراجعه حضوری دارای هزینه های بالاتری نسبت به مراجعه غیرحضوری می باشد ترجیح افراد به استفاده از خدمات آنلاین و غیرحضوری می باشد.
گروه وکلای داداپ با بهره گیری از وکلای مجرب و متخصص در زمینه جرایم پزشکی امکان استفاده از خدمات حقوقی در این زمینه را به صورت حضوری، تلفنی و آنلاین فراهم کرده است. بااستفاده از خدمات غیر حضوری و آنلاین  کابران می توانند در پرونده های تخصصی خود وکیل متخصص در این زمینه را از بین وکلای مجرب با هزینه کمتری انتخاب نموده و همچنین در زمان خود صرفه جویی نمایند.