مالیات هزینه اجتماعی بار شده بر شهروندان جهت استفاده از امکانات عمومی می باشد. مالیاتی که از شهروندان دریافت می شود ممکن است به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر آنها تحمیل شود. مالیات مستقیم،مالیاتی است که بی واسطه و به صورت مستقیم از درآمد یا دارایی مودیان دریافت می شود، به طور کلی تمام کسانی که در ایران درآمد دارند و یا حتی اگر خارج از ایران زندگی کنند، مشمول مالیات بر درآمد هستند. حتی کسانی که به کسب و کار اینترنتی مشغول هستند، باید، مالیات کسب و کارهای اینترنتی خود را بپردازند. مالیات مستقیم در واقع مالیات بر درآمد و دارایی اشخاص می باشد که در برگیرنده حق تمبر، مالیات بر ارث و ... می باشد. در مقابل مالیات غیرمستقیم ،مالیاتی است که پرداختکننده آن مشخص و معین نبوده و تحقق مالیات بستگی به یک قسمت از فعالیتهای اقتصادی و عملیات افراد داشته و قابلیت انتقال آنها بسیار زیاد باشد. مالیات غیر مستقیم به صورت غیر محسوس از همه شهروندان دریافت می شود از جمله مواردی که شهروندان متحمل پرداخت چنین مالیاتی می شوند مربوط به واردات و ارزش افزوده کالاها می باشد.
مهم ترین قانونی که در خصوص مالیات های مستقیم به تصویب رسیده است ، قانون مالیات های مستقیم نام دارد که در سال 1345 به تصویب رسید و پس از آن چند بار اصلاح شد .
در این مقاله به مبحث اعتراض نسبت به ناعادلانه بودن مالیات های قطعی و غیرمستقیم در هیأتی با صلاحیت خاص می پردازیم.
چه اشخاصی مشمول پرداخت مالیات مستقیم میشوند؟
براساس ماده ۱ قانون مالیات های مستقیم اشخاص ذیل مشمول پرداخت مالیات های مستقیم هستند:
الف) کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مالک اموال و یا املاک واقع در ایران هستند.
ب) اشخاص حقیقی مقیم ایران نسبت به درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران به دست میآورند.
پ) اشخاص حقوقی در رابطه با درآمدهایی که در ایران یا در خارج از ایران کسب مینمایند.
ت) اشخاص حقیقی یا حقوقی غیر ایرانی نسبت به درآمدهایی که در ایران کسب مینمایند و همچنین درآمدهایی که بابت واگذاری امتیازات یا سایر حقوق حود، آموزش تعلیمات و کمکهای فنی، درآمدهایی که از واگذاری فیلمهای سینمایی که به عنوان حق نمایش یا بها یا عناوین دیگر تحصیل مینماید.
چه کسانی از پرداخت مالیات بر اساس قانون مالیات های مستقیم معاف هستند؟
اشخاصی که از پرداخت مالیات براساس قانون مالیات های مستقیم معاف هستند از قرار ذیل هستند:
الف) موسسات دولتی و وزارتخانهها
ب) سازمانها و دستگاههایی که بودجه شان از جانب دولت تامین میگردد.
پ) شهرداری ها
ت) بنیادها و نهادهای انقلابی که دارای مجوز معافیت از سوی حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری هستند.
تعیین مقدار مالیات
مقدار مالیاتی که اشخاص باید به طور مساوی پرداخت کنند بر اساس موارد مختلف متفاوت است، به همین دلیل دولت وظیفه دارد که برای این اشخاص مقدار مالیاتی که پرداخت میکنند را محاسبه کنند و به آنها ابلاغ نماید. مالیاتی که به هر شخص و یا ملک و دارایی تعلق میگیرد متفاوت است، گاهی اوقات ممکن است که دولت در محاسبه مقدارهای مالیاتی دچار خطاهایی شود در این حالت شخص می تواند نسبت به اختلافات مالیاتی اعتراض کند.
ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم
براساس ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم مصوب مورخ 1370/07/02:در مورد مالیاتهای قطعی موضوع این قانون و مالیاتهای غیرمستقیم که در مرجع دیگری قابل طرح نباشد و به ادعای غیرعادلانه بودن مالیات مستنداً به مدارک و دلائل کافی از طرف مؤدی شکایت و تقاضای تجدید رسیدگی شود وزیر امور اقتصادی و دارایی میتواند پرونده امر را به هیأتی مرکب از سه نفر به انتخاب خود جهت رسیدگی ارجاع نماید. رأی هیئت به اکثریت آرا قطعی و لازمالاجرا میباشد. حکم این ماده نسبت به عملکرد سنوات ۱۳۶۸ تا تاریخ تصویب این اصلاحیه نیز جاری خواهدبود.
تبصره - در مورد مالیاتهای قطعی شده بیش از پانصد هزار ریال در صورتی که شکایت مؤدی مردود تشخیص داده شود علاوه بر مالیات مقرر و جرائممتعلقه، جریمه دیگری تا بیست و پنج درصد مالیات متعلقه به تشخیص هیئت مزبور وصول خواهد شد.
ماده 251 قانون مالیات های مستقیم اصلاحی 1380/11/08
مودی یا دادستان انتظامی مالیاتی میتوانند ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر، به استناد عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه یا نقص رسیدگی، با اعلام دلایل کافی به شورایعالی مالیاتی اعتراض نموده و تجدید رسیدگی را درخواست کنند.
نکته: شورای عالی مالیاتی، زیرمجموعه سازمان امور مالیاتی است.
صلاحیت هیأت موضوع ماده 251 مکرر
صلاحیت این هیأت رسیدگی به ادعای شاکی مبنی بر غير عادلانه بودن مالیاتهای قطعی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم و مالیاتهای غیر مستقیم که در مرجع دیگری قابل طرح نباشد، مشروط به این که ادعای غیر عادلانه بودن، مستند به مدارک و دلائل کافی باشد.هیأت مذکور مرکب از 3 نفر می باشد که توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی انتخاب می شوند و قانون در خصوص شرایط اعضا ساکت می باشد.
ترتیب رسیدگی در هیأت موضوع ماده 251 مکرر
برای اینکه شکایت مودی در این هیأت مورد رسیدگی قرار بگیرد می بایست مودی نسبت به تنظیم شکایت به پیوست مدارک و ادله خود اقدام نماید لازم به ذکر است که ادله و مستندات باید کافی و قانع کننده باشد، پس از ثبت شکایت مورد نظر وزیر اقتصاد و دارایی در خصوص طرح یا عدم طرح شکایت مطروحه در هیأت اعلام نظر می کند و در صورتی که موافق با طرح در هیأت باشد، پرونده جهت اعلام نظر هیأت سه نفره ارسال می شود،هیآت مذکور اعلام نظر نموده و رأی قطعی و لازم الاجرا را صادر می نماید.
آیا امکان اعتراض به نظر هیات ۲۵۱ مکرر وجود دارد؟
برخی پرونده ها ممکن است به هیات ۲۵۱ مکرر ارجاع داده شوند. این هیات معمولا از سه نفر اصلی که توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی تعیین می شوند تشکیل می شود.
پرونده هایی که به این مرکز ارجاع داده می شود باید به شکلی باشد، که دادخواست ناعادلانه بودن حکم های صادر شده در مراکز دیگر قابل بررسی نباشد، همچنین مدارک و اسناد ارائه شده به حدی باشد که امکان تجدید نظر برای آن ها وجود داشته باشد. زمانی که پرونده ها در هیات ۲۵۱ مکرر مورد بررسی قرار می گیرد هیئت مذکور باید توجه داشته باشند که به طور کامل پرونده را مورد قضاوت قرار بدهند و تمام جوانب دادخواست را چک کنند و سپس حکم لازم را صادر نمایند. اما در صورتی که طرفین دعوا نسب به حکم صادره اعتراض داشته باشند می تواننداز طریق دیوان عدالت اداری از رای صادره هیئت مذکور و وزارت امور اقتصاد و دارایی اعتراض نموده و ثبت شکایت کنند تا اگر در رای صادره قانون نادیده انگاشته شده است توسط دیوان عدالت اداری ابطال گردد .
سخن پایانی
مالیات هزینه اجتماعی است که به شهروندان به طرق مختلف تحمیل می شود ،گاهی ممکن است در محاسبه مالیات های مستقیم قطعی شده و غیرمستقیم پرداختی توسط مودی خطایی رخ دهد به همین منظور براساس ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم مودی معترض می تواند درخواست خود را از طریق وزیر امور اقتصادی و دارایی در هیأت مختص به این ماده اعتراض مطرح نماید، هیأت موضوع این ماده به اعتراض رسیدگی نموده و حکم قطعی را صادر می کند. بهتر است که اشخاص در پرونده های مالیاتی از وکلا استفاده نمایند زیرا وکلا علاوه بر دانش، تخصص و تجربه کافی نسبت به این حوزه به رویه نیز کاملا آگاه می باشند.گروه وکلای داداپ با بهره مندی از وکلای متخصص در زمینه مالیات آماده ارائه خدمات مختلف به کاربران گرامی می باشد.