فصل بیست و چهارم قانون مجازات اسلامی به مبحث خیانت در امانت پرداخته است و در این فصل از جرم سوء استفاده از سفید مهر و سفید امضاء به عنوان یکی از صور خیانت در امانت پرداخته شده است زیرا در این جرم نیز عنصر سپردن وجود دارد اما باید دانست که این جرم فقط به واسطه سپردن تحقق نمی یابد و همانطور که ماده673 قانون مجازات اسلامی اشاره کرده است ممکن است مرتکب به هر طریق دیگری غیر از سپردن سفید مهر و سفید امضا را به دست آورده و از آن سوءاستفاده نماید برای تحقق این عنوان مجرمانه باید موضوع جرم ، اسنادی باشد که از سوی صادرکننده به صورت ناقص صادر شده باشد اما دارای مهر یا امضا وی باشد. آنچه مهم است این است که به واسطه عمل مرتکب ضرری به صادرکننده وارد شود. مقاله پیش رو در خصوص جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا، مجازات این جرم و تفکیک این جرم از خیانت در امانت و جعل می باشد.
جرم سوء استفاده از سفید امضاء
گستردگی روابط مالی و تجاری در دنیای امروز انکار ناپذیر می باشد به همین منظور اشخاص جهت تبادلات خود ممکن است از وجه نقد استفاده نکرده و برای انجام معاملات خود از چک و سایر اسناد تجاری استفاده نمایند. سند تجاری که به طرف مقابل معامله واگذار می شود ممکن است کامل بوده و یا اینکه به صورت ناقص تنطیم شده باشد تا پس از حصول توافق بین طرفین انجام تعهدات، ملبغ درج گردد و صرفاً امضا یا مهر شده باشد. در صورتی که دارنده سند از اعتماد صادرکننده سوءاستفاده کند و مبلغی فراتر از توافق در سند درج کند عمل مرتکب سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا می باشد.جرم سواستفاده از سفید مهر و سفید امضا جرمی قابل گذشت می باشد . البته لازم به ذکر است که جهت تحقق این جرم ضرر رساندن به صادر کننده برگه ملاک است و لازم نیست که برگه حتما یک سند تجاری بوده و یا اینکه تکمیل انجام شده توسط مرتکب به صورت اضافه کردن مبلغ باشد و اضافه کردن یک تعهد یا سلب تعهد هم مشمول این جرم می باشد. براساس ماده 673 قانون مجازات اسلامی : هرکس از سفید مُهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آورده سوء استفاده نماید به شش ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد(مطابق قانون کاهش مجازات تعزیری مصوب 1399).بنابر ماده مذکور جرم سوءاستفاده ازسفید مهر و سفید امضا علاوه بر سپردن از طریق به دست آوردن از هر راه دیگر قابل تحقق است و مهم این است که مرتکب به واسطه عمل مثبت مادی خود و سوء استفاده از اعتماد یا امانت سبب ورود ضرر به صاحب برگه شود .
مثال: برگه ای را با توافق بر اینکه طرف مقابل درخواست اخذ مجوز از شهرداری را در آن گنجانده و اقدام کند بصورت سفید و خالی امضاء می کنیم، اما وی با سوء استفاده از اعتماد ما در متن آن می نویسید اینجانب صاحب امضاء طلب خویش را به دارنده برگه ابراء نمودم.
نکته:جهت تحقق جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفیدامضا ویژگی خاصی در مرتکب شرط نمی باشد این مهم در ماده 673 و با عبارت هرکس قابل درک می باشد.
نکته:جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفیدامضا جرمی عمدی و مقید به نتیجه می باشد.
تمایز جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا از خیانت در امانت و جعل
جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا با وجود شباهتی که با جرم خیانت به معنای اخص دارد دارای تمایزاتی نیز می باشد. شباهت این جرمها در این است که در هر دو جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا و خیانت در امانت عنصر سپردن و ضرر به دیگری وجود دارد اما در خصوص تمایز این دو جرم باید گفت که برخلاف جرم خیانت در امانت که عنصر سپردن و امانت دادن حتما باید موجود باشد، در جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا، عنصر سپردن ملاک اصلی برای تحقق جرم نیست و مرتکب ممکن است به هر وسیله دیگری موضوع جرم را به دست آورد. از طرفی در جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا آنچه در ید مرتکب بوده و از آن سوءاستفاده کرده است سند ناقص تکمیل نشده بوده است.
جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا با جرم جعل نیز متفاوت است زیرا در جرم جعل متن و نوشته ای وجود دارد که جاعل نسبت به الحاق،تقدیم و تاخیر ،محو و اثبات و..... نسبت به آن اقدام می کند و یا اینکه مهر و امضای دیگری را ساخته یا بدون اجاره صاحب مهر و امضا از آنها استفاده می کند، در حالی در جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا مهر و امضای صادرکننده بدون وجود متن در برگه و سندی قرار گرفته است و مرتکب جرم بدون رضایت و به ضرر او مبلغ یا متنی را درج می کند.
سوءاستفاده کارفرما از سفید مهر یا سفید امضا
جهت حسن انجام کار ضمانت نامه ای از سوی کارفرمایان از افراد زیر دست خود (کارگر)دریافت می شود که ممکن است چک یا سفته باشد، در صورتی که کارفرما از چک و سفته ای که به او سپرده شده است سوءاستفاده نموده و مندرجاتی را به ضرر صادرکننده در آن اسناد وارد کند جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا تحقق یافته است البته در صورتی که سوءاستفاده کارفرما در خصوص اسناد مذکور به صورت عدم استرداد اسناد مذکور باشد جرم خیانت در امانت تحقق پذیرفته است.
نکته: توصیه می شود برای پیشگیری از ضرر و زیان بعدی، اولاً هیچ متنی را بدون مطالعه مهر یا امضاء نکنید، ثانیاً به هیچ عنوان به هیچ کس سفید امضاء یا سفید مهر ندهید.
مجازات جرم سوء استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر
مجازات جرم سوء استفاده از سفید امضاء یا سفید مهر ،مجازات تعزیری بوده و در فصل بیست و یکم قانون مجازات اسلامی بیان شده است .قبل از تصویب قانون کاهش حبس تعزیری مجازات این جرم 1 تا سه سال حبس تعزیری بود اما با توجه به قانون کاهش حبس تعزیری مصوب 1399 و قابل گذشت بودن این جرم مجازات حبس مذکور به نصف تقلیل یافت. براساس ماده 637 قانون مجازات اسلامی با آخرین اصلاحات : هرکس از سفید مُهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آورده سوء استفاده نماید به شش ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد.
نکته:مجازات جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا تعزیری درجه 6 می باشد و براساس ماده 25 قانون مجازات اسلامی فاقد مجازات تبعی می باشد.(با توجه به قانون کاهش حبس تعزیری)
نکته: شروع به جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا براساس ماده 122 قانون مجازات اسلامی قابل مجارات نمی باشد زیرا حبس تعزیری درجه 6 می باشد.(با توجه به قانون کاهش حبس تعزیری)
نکته:جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا با توجه به ماده 104 قانون مجازات اسلامی قابل گذشت می باشد.
نکته: نکته برای اثبات جرم سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء حتما باید به اصل آن برگه یا سند دسترسی داشت چراکه کپی اسناد قابل کارشناسی و آزمایشات تشخیص خط و مهر و امضاء نمی باشد.
سخن پایانی
سفید مهر و سفید امضا تا زمانی که در آن مندرجاتی مورد نگارش قرار نگیرد قابل استناد نمی باشد به همین دلیل اگر کسی برخلاف توافق و بدون اطلاع دادن مبلغ یا تعهدی را در سندی که سفید امضا و مهر شده است وارد کند و به این واسطه به صادرکننده سند ضرری وارد نماید نباید این ضرر را نادیده گرفت گرچه صادرکننده به اختیار آن را در اختیار دارنده قرار داده باشد قانون مجازات اسلامی در این خصوص بیان داشته است که هرکس از سفید مهر و سفید امضای دیگری به ضرر او سوءاستفاده نماید مجرم بوده و قابل مجازات می باشد،جرم مذکور براساس قانون کاهش حبس تعزیری درجه 6 و قابل گذشت می باشد.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
دانلود اپلیکیشن دیده بان هشتم
با قابلیت های ویژه در آخرین بروزرسانی
کلیه قوانین و مقررات و آئین نامه ها
نظریات مشورتی
آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور
و همچنین مژده به داوطلبان آزمون های حقوقی برگزاری آزمون های حقوقی تمامی مقاطع تحصیلات تکمیلی و همچنین آزمون های کانون و مرکز وکلا و سردفتری و قضاوت و .......
نسخه ios : قابل نصب در مارکت های سیب اپ ، آی اَپس و اناردونی
https://sibapp.com/applications/md8-1
____________________________
https://anardoni.com/ios/app/k-yNehEiW
____________________________
____________________________
نسخه تحت وب
____________________________
نسخه اندروید در گوگل پلی
____________________________
لینک کافه بازار
تنظیم اظهارنامه
مشاوره حقوقی حضوری