محاربه از ریشه حرب می باشد، حرب در لغت به معنای جدال و دعوا و ستیزه می باشد. خداوند در سوره مائده آیه 33 عمل محاربه و افساد فی الارض را جنگ با خود و رسولش نامیده و برای مرتکبین آن مجازات دنیوی تعیین نموده است، در همین راستا محاربه ازنظر فقهی عمل کشیدن سلاح بر روی مردم برای ترساندن آنها معنا شده است.در قانون مجازات اسلامی ایران نیز جرم محاربه به معنای کشیدن سلاح به‌قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها، به‌نحوی که موجب ناامنی در محیط شود، تعریف شده است.
تعریف محاربه
برای اینکه عملی یا حالتی جرم باشد باید در قانون برای آم مجازات تعیین شده باشد و در صورت عدم تعیین مجازات براساس اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها نمی تواند عمل مربوطه را جرم دانست. باتوجه به اینکه در قانون علاوه بر تعریف محاربه مجازات آن نیز تعیین شده است،عمل محاربه جرم می باشد.براساس ماده‌ی ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲:محاربه ،عبارت از کشیدن سلاح به‌قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن‌هاست؛ به‌نحوی که موجب ناامنی در محیط شود. با توجه به این ماده استنباط می کنیم که جرم محربه،جرمی است مقید به نتیجه ،به این معنا که در صورتی تحقق می یابد که ناامنی ایجاد شود. بنابراین صرف سلاح کشیدن ،بدون ایجاد ناامنی محاربه محسوب نمی شود.
در ادامه‌ی ماده‌ی ۲۷۹ بیان شده است:هرگاه کسی با انگیزه‌ی شخصی به‌سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه‌ی عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به‌روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب به‌شمار نمی‌رود.
نکته ای که می توان در اینجا اشاره کرد این است که برای تحقق محاربه،علاوه بر وقوع نتیجه ،عمومیت نیز ملاک است به این معنا که کشیدن سلاح باید بر روی جمع و دسته ای صورت گیرد نه شخص یا اشخاص معین.
نکته بعدی این است که صرف کشیدن سلاح برای ایجاد رعب و وحشت کفایت می کند و نیاز به شلیک کردن نیست، همچنین نوع سلاح به کار رفته در ارتکاب جرم موثر در موضوع نیست و انواع سلاح های گرم و سرد در ارتکاب جرم می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
شرایط تحقق جرم محاربه
محاربه مثل هر جرم دیگری نیاز به تحقق شرایطی دارد که از جمله آنها:
- کشیدن سلاح ،صرف همراه داشتن سلاح کفایت نمی کند بلکه سلاح باید ظاهر باشد.
- قصد مرتکب تعرض به جان، مال یا ناموس مردم باشد.
- عمل مرتکب جنبه عمومی داشته باشد.
- عمل مرتکب منتج به ناامنی در محیط گردد.
مصادیق محاربه کدامند؟
اولین مصداق محاربه زمانی محقق می شود که شخص به قصد ایجاد رعب و وحشت برای عموم مردم دست به اسلحه ببرد حتی اگر از آن استفاده نکند.
اگر کسی در اجتماع دست به اسلحه ببرد در حالی که قصد ایجاد رعب و وحشت عمومی را نداشته باشد و فقط بخواهد یک شخص خاص را بترساند، محارب محسوب نمی شود.
دومین مصداق محاربه سرقت مسلحانه یا قطاع الطریق (راهزنی) است. قطاع الطریق اگر با استفاده از سلاح انجام شود خود نوعی سرقت مسلحانه است و محاربه تلقی می شود. قطاع الطریق و سرقت اموال اشخاص در خارج از شهر اگر بدون استفاده از سلاح انجام شود، محاربه نمی باشد.
مصداق سوم محاربه عبارت است از اینکه تمام اعضا نظامی یا غیر نظامی یک گروه یا جمعیت منسجم که مرکزیت آن نیز باقی است علیه حکومت اقدام به قیام مسلحانه کنند، در این صورت تمام اعضا آن گروه محارب محسوب می شوند.
مصداق چهارم زمانی محقق می شود که شخص یا گروهی طرح از بین بردن حکومت را بکشند و برای این منظور سلاح تهیه کنند. این افراد محارب محسوب می شوند. علاوه بر آنها کسانی که منابع مالی در اختیار این افراد می گذارند یا اسباب، وسایل و سلاح های مورد نظرشان را تهیه می کنند نیز محارب یا مفسد فی الارض هستند.
تهیه اسلحه به تنهایی محاربه نیست بلکه اگر از آن اسلحه به قصد بر اندازی حکومت یا ایجاد ترس و وحشت استفاده شود عنوان محاربه می گیرد.
تامین منابع مالی نیز در صورتی محاربه محسوب می شود که شخص با آگاهی نسبت به هدف فرد یا گروه منابع مالی را دراختیار آنان گذاشته باشد.
مصداق پنجم محاربه زمانی محقق می شود که افرادی قصد کودتا داشته و شخصی پست حساسی در کودتا را به عهده گیرد و حضور او در کودتا موثر باشد، این شخص محارب محسوب می شود.
مجازات محارب چیست؟
براساس ماده‌ی ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی :مجازات محاربه عبارت است از: اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ و نفی بلد، نفی بلد به‌معنای تبعید است و صلب نیز همان به دار کشیدن است .
نکته:قاضی در انتخاب هریک از این مجازات ها برای محارب مخیر است.
نکته:مجازات نفی بلد در این ماده از نوع حدی است نه تعزیری.
شرایط سقوط حد محاربه با توبه محارب
در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 برخلاف قوانین گذشته به توبه اشاره شده است و ازجمله مجازات های حدی که با توبه قابل اسقاط می باشد محاربه می باشد البته در صورت وجود شرایطی. براساس ماده 144 قانون مجازات اسلامی: در جرائم موجب حد به استثنای قذف و محاربه هرگاه متهم قبل از اثبات جرم، توبه کند و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، حد از او ساقط می‌گردد. همچنین اگر جرائم فوق غیر از قذف با اقرار ثابت شده باشد، در صورت توبه مرتکب حتی پس از اثبات جرم، دادگاه می‌تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضائیه از مقام رهبری درخواست نماید.
تبصره ۱- توبه محارب قبل از دستگیری یا تسلط بر او موجب سقوط حد است.
بنابراین توبه محارب بعد از دستگیری او بلااثر است مگر اینکه محاربه با اقرار محارب ثابت شده باشد .در نتیجه توبه محارب قبل از تسلط بر او موجب سقوط حد می باشد.
نکته: سقوط حد به معنای مجازات نشدن محارب نیست بلکه نظر به شرایط و نحوه ارتکاب جرم و سایر شرایط قاضی می تواتد مرتکب را تعزیز کند.
در خصوص مجازات نفی بلد ماده 284 قانون مجازات اسلامی بیان می دارد: مدت نفی بلد در هر حال کمتر از یک سال نیست، اگر چه محارب بعد از دستگیری توبه نماید و در صورتی که توبه نکند همچنان در تبعید باقی میماند.
افساد فی‌الارض و تفاوت آن با محاربه
محاربه و افساد فی الارض هردو از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی هستند. این دو جرم با وجود شباهت دارای تفاوت هایی با یکدیگر می باشند.قانونگذار در ماده‌ی ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، جرم افساد فی‌الارض را بیان کرده و می‌گوید:هرکس به‌طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی، میکروبی و خطرناک یا دایرکردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به‌گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه‌ی فساد یا فحشا در حد وسیع شود، مفسد فی‌الارض به‌شمار رفته و به مجازات اعدام محکوم می‌شود.
مفهوم ماده‌ی ۲۸۶ بسیار گسترده است و رفتارهای مجرمانه‌ی بسیاری را دربرمی‌گیرد. ویژگی مهم این جرم، گستردگی رفتار مجرمانه و نتایج حاصل از آن است.
هرکدام از رفتارهای ذکرشده در این ماده اگر ویژگی گستردگی را نداشته باشند، خود جرم مستقلی به شمار می‌روند و در قوانین گوناگون دارای مجازات ویژه‌ی خود هستند.
بنابر تعریف فوق تفاوت های این دو جرم از قرار ذیل است:
- برای تحقق محاربه کشیدن سلاح شرط است در حالی در افساد فی الارض افساد در حد گسترده ملاک است که با هر وسیله ای می تواند تحقق یابد.
- تحقق افساد فی الارض نیاز به گستردگی دارد برخلاف محاربه که هر دست به سلاح شدن منتج به ترسیدن مردم را شامل می شود هر چند تعداد افراد مردم 3 نفر باشد.
سخن پایانی
محاربه جرمی است حدی و علیه امنیت و آسایش عمومی برای تحقق محاربه نیاز به وقوع نتیجه خاص که همان ایجاد ناامنی می باشد شرط است بنابراین صرف کشیدن سلاح بدون ایجاد نامنی و ترس و وحشت نمی تواند محاربه باشد بعلاوه در محاربه عمومیت شرط بوده به این معنا که نباید علیه شخص یا اشخاص خاصی صورت بگیرد وکلای داداپ آماده ارائه خدمات تخصصی کیفری در جرائم حدی می باشند.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
دانلود اپلیکیشن دیده بان هشتم
با قابلیت های ویژه در آخرین بروزرسانی
کلیه قوانین و مقررات و آئین نامه ها
نظریات مشورتی
آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور
و همچنین مژده به داوطلبان آزمون های حقوقی برگزاری آزمون های حقوقی تمامی مقاطع تحصیلات تکمیلی و همچنین آزمون های کانون و مرکز وکلا و سردفتری و قضاوت و .......
نسخه ios : قابل نصب در مارکت های سیب اپ ، آی اَپس و اناردونی
https://sibapp.com/applications/md8-1
____________________________
https://anardoni.com/ios/app/k-yNehEiW
____________________________
____________________________
نسخه تحت وب
____________________________
نسخه اندروید در گوگل پلی
____________________________
لینک کافه بازار
تنظیم اظهارنامه
مشاوره حقوقی حضوری